Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hay các hình thức Giấy chứng nhận tương đương gọi chung là “Sổ đỏ” có được coi là tài sản hay không ? có lẽ không phải là câu hỏi của ít người sử dụng đất. Chưa biết về quan điểm pháp lý, quy định của pháp luật định nghĩa hay quy định như thế nào về việc Sổ đỏ được coi là tài sản hay không? Nhưng đối với người sử dụng đất nói riêng và người dân nói chung Sổ đỏ được coi là một tài sản, là tài sản có giá trị lớn vì nó là văn bản chứng minh quyền sử dụng đất hoặc tài sản được ghi nhận trên Sổ đỏ của một người, nhóm người có tên trên sổ đỏ.
Vậy, Pháp luật quy định thế nào về Sổ đỏ được coi là tài sản hay không phải làột tài sản ?
Để tìm hiểu điều này, trước hết phải hiểu khái niệm Sổ đỏ Căn cứ Khoản 16 Điều 3 Luật đất đai 2013: “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất.”
Theo đó, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất “Sổ đỏ” là văn bản pháp lý của nhà nước cấp cho người sử dụng đất để làm căn cứ pháp lý chứng minh quyền sử dụng của một người hoặc nhóm người với một diện tích đất (sở hữu quyền sử dụng đất) hoặc tài sản được xây dựng, tạo lập trên đất (nhà cửa, công trình, vật kiến trúc, cây cối) nhất định.
Bản thân đất không được coi là tài sản vì thuộc sở hữu toàn dân, tuy nhiên, quyền sử dụng một diện tích đất hoặc các tài sản cố định khác được tạo lập trên đất được coi tài sảnvà được phép giao dịch (mua bán, tặng cho, thế chấp…) trên thị trường. Sổ đỏ là văn bản pháp lý chứng minh một người/nhóm người có tên trên sổ đỏ đó có quyền sở hữu, lợi ích nhất định với tài sản là quyền sử dụng đất hoặc tài sản trên đất được tạo lập hợp pháp.
Điều 105 Bộ luật dân sự 2015 quy định về tài sản như sau:
“1. Tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản.
- Tài sản bao gồm bất động sản và động sản. Bất động sản và động sản có thể là tài sản hiện có và tài sản hình thành trong tương lai.”
Điều 115 Bộ luật dân sự 2015: Quyền tài sản
Quyền tài sản là quyền trị giá được bằng tiền, bao gồm quyền tài sản đối với đối tượng quyền sở hữu trí tuệ, quyền sử dụng đất và các quyền tài sản khác.
Theo các quy định của Bộ luật dân sự thì Sổ đỏ chưa được xác định là tài sản.
Tuy nhiên, tại khoản 2 điều 2 Nghị quyết số 03/2019/NQ-HĐTP ngày 24 tháng 5 năm 2019 của Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng điều 324 Bộ luật hình sự về tội rửa tiền có định nghĩa tài sản như sau:
“2. Tài sản bao gồm vật, giấy tờ có giá, các quyền tài sản theo quy định của Bộ luật Dân sự, có thể tồn tại dưới hình thức vật chất hoặc phi vật chất; động sản hoặc bất động sản; hữu hình hoặc vô hình; các chứng từ hoặc công cụ pháp lý chứng minh quyền sở hữu hoặc lợi ích đối với tài sản đó.”
Theo hướng dẫn này của Nghị quyết thì Sổ đỏ chính là chứng từ chứng minh lợi ích đối với một tài sản là quyền sử dụng đất. Do đó, Sổ đỏ được coi là một tài sản.