Việc xác định hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với việc bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất, bởi điều kiện này ảnh hưởng trực tiếp, lớn đến quyền lợi của người bị thu hồi đất trong đó có chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, tìm kiếm việc làm được xác định là không quá 05 lần giá đất ở địa phương.
Tại khoản 30 điều 3 Luật đất đai 2013, quy định:
“Hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp là hộ gia đình, cá nhân đã được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp; nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp và có nguồn thu nhập ổn định từ sản xuất nông nghiệp trên đất đó”
Theo đó, để xác định người sử dụng đất (hộ gia đình, cá nhân) có phải là trực tiếp sản xuất nông nghiệp thì phải thỏa mãn một số điều kiện như sau:
- Việc sử dụng đất nông nghiệp là có căn cứ: Được giao, cho thuê, công nhận (cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ) hoặc nhận chuyển quyền (tặng cho, thừa kế, mua bán, góp vốn); và
- Có nguồn thu nhập ổn định từ sản xuất nông nghiệp trên chính mảnh đất đang sử dụng. Tức là mảnh đất đó phải đang được canh tác, sử dụng. Việc canh tác, sử dụng có thể liên tục hoặc không liên tục. Tuy nhiên, tính liên tục phải được xác định phụ thuộc vào yếu tố mùa vụ hoặc đặc thù của việc sử dụng đất nông nghiệp.
Tại khoản 2 điều 3 thông tư số 33/2017/TT-BTNMT hướng dẫn chi tiết căn cứ để xác định cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp như sau:
“Điều 3. Việc xác nhận hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp
………………….
-
- Các căn cứ để xác định cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp:
a) Đang sử dụng đất nông nghiệp do được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất; do nhận chuyển đổi, chuyển nhượng, thừa kế, tặng cho, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất; đang sử dụng đất nông nghiệp mà chưa được Nhà nước công nhận;
b) Không thuộc đối tượng được hưởng lương thường xuyên; đối tượng đã nghỉ hưu, nghỉ mất sức lao động, thôi việc được hưởng trợ cấp xã hội;
c) Có nguồn thu nhập thường xuyên từ sản xuất nông nghiệp trên diện tích đất đang sử dụng quy định tại Điểm a Khoản này, kể cả trường hợp không có thu nhập thường xuyên vì lý do thiên tai, thảm họa môi trường, hỏa hoạn, dịch bệnh;
d) Trường hợp giao đất nông nghiệp cho cá nhân theo quy định tại Điều 54 của Luật đất đai, đăng ký nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất trồng lúa của cá nhân thì chỉ căn cứ quy định tại Điểm b Khoản này.
3. Căn cứ xác định hộ gia đình trực tiếp sản xuất nông nghiệp:
a) Đang sử dụng đất nông nghiệp do được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất; do nhận chuyển đổi, chuyển nhượng, thừa kế, tặng cho, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất; đang sử dụng đất nông nghiệp mà chưa được Nhà nước công nhận;
b) Có ít nhất một thành viên của hộ gia đình không thuộc đối tượng được hưởng lương thường xuyên; đối tượng đã nghỉ hưu, nghỉ mất sức lao động, thôi việc được hưởng trợ cấp xã hội;
c) Có nguồn thu nhập thường xuyên từ sản xuất nông nghiệp trên diện tích đất đang sử dụng quy định tại Điểm a Khoản này, kể cả trường hợp không có thu nhập thường xuyên vì lý do thiên tai, thảm họa môi trường, hỏa hoạn, dịch bệnh;
d) Trường hợp giao đất nông nghiệp cho hộ gia đình theo quy định tại Điều 54 của Luật đất đai, đăng ký nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất trồng lúa của hộ gia đình thì chỉ căn cứ quy định tại Điểm b Khoản này.”
Việc xác định hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp được thực hiện khi thực hiện việc:
- Giao đất; hoặc
- Đăng ký nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; hoặc
- Bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất.
Và trách nhiệm, thẩm quyền được giao cho UBND cấp xã/phường/thị trấn.
